Het is een vreemde gewoonte als je erover nadenkt: elkaars speeksel delen. Met een tongzoen van tien seconden wissel je al gauw 80 miljoen bacteriën uit. Waarom doen mensen dat?
‘Dat is het eerste misverstand’, waarschuwt cognitief psycholoog Mariska Kret. Niet alle mensen doen aan French kissing. ‘Het is geen universeel menselijk gedrag.’ Lang werd gedacht dat tongzoenen in 90 procent van de culturen voorkwam, maar in 2015 kwam een groep Amerikaanse antropologen tot een heel andere conclusie toen ze 168 culturen onder de loep namen: nog geen 46 procent kent de ‘romantische kus’, zoals de Amerikanen een tongzoen zedig noemen. Sommige tribale culturen vonden het idee van een tongzoen behoorlijk smerig, noteerden de onderzoekers.
Hebben moderne mensen het tongzoenen dan uitgevonden? Gedragsbiologen, zoals Jan van Hooff, denken van niet. Van Hooff meent dat de intieme kus zich heeft ontwikkeld uit de gewoonte van mens en dier om het voedsel voor de jonkies voor te kauwen. Wat daar tegen pleit, is dat de romantische kus bij dieren niet of nauwelijks voorkomt. Alleen bonobo’s gebruiken hun tong bij het zoenen, maar biologen betwijfelen of daar romantische bedoelingen achter zitten, omdat bonobo’s seks meer gebruiken zoals mensen elkaar de hand drukken.
Andere diersoorten beroeren hooguit elkaars snavels of lippen. Denk aan chimpansees, hoewel het ook bij hen meer een teken is van verzoening dan van romantiek. Beren duwen hun neuzen tegen elkaar om elkaars geur op te snuiven en elkaar daarmee te beoordelen als potentiële partner.
Dat kan ook bij mensen een belangrijke functie zijn van tongzoenen: de partnerkeuze. Een tongzoen is de evaluatie van de mondflora van de ander – iets waar je behoorlijk op kan afknappen – of juist niet. En vrouwen lijken een voorkeur te hebben voor de geur van mannen die genetisch van hen verschillen. Zo’n combinatie vergroot de kans op gezond nageslacht.
Is de partnerkeuze eenmaal gemaakt, dan verstevigt tongzoenen de onderlinge band, benadrukt de seksuoloog Peter Leusink. De mond bevat veel gevoelszenuwen die het brein aansturen om ‘gelukshormonen’ aan te maken als oxytocine en dopamine – terwijl het stresshormoon cortisol juist afneemt. De seksuele opwinding die zoenen met zich meebrengt, is volgens Leusink vooral een kwestie van conditionering. ‘Seks begint meestal met zoenen. Vervolgens wordt het zoenen als opwindend ervaren omdat de ervaring is dat er iets leuks op volgt. Zie het als conditionering of een leereffect.’
Niet onbelangrijk om te vermelden is dat tongzoenen goed is voor je weerstand. Een grotere biodiversiteit in je mond kan meer onwelkome indringers buiten houden. Dat zegt Remco Kort. Hij is de microbioloog die in 2014 turfde dat we tijdens een intieme kus van 10 seconden 80 miljoen bacteriën uitwisselen. En het effect is deels blijvend. De mondflora van partners die geregeld zoenen gaan meer overeenkomsten vertonen. En bent u geschrokken van die 80 miljoen bacteriën? Een stevige handdruk doet ongeveer hetzelfde aantal. Maar goed, die zijn nu even verboden.